ÖZELLİKLERİ

Tek Döl Veren Türlerin Tanımı

Bruchus pisorum L. (Bezelye tohumböceği)
Ergin, 4-5 mm boyunda, oval veya uzamış oval şeklinde, biraz yassı, siyah renkli olup, üzeri gri, beyaz renkte açık kahverengine kadar değişen kısa ve sık kıllarla örtülüdür. Kanatlar üzerinde ortaya yakın kısmında beyaz lekelerden oluşmuş bir bant vardır. Antenler 11 halkalıdır. İlk dört anten segmenti ile birinci çift bacakların tibia ve tarsus kısmı kırmızı kahve, diğer kısımları siyahtır.
Yumurta, portakal sarısı renginde, oval şekilde, bir ucu daha geniş ve yuvarlak olup 0.55-0.65 mm boyundadır.
Larva, krem renkte, baş koyu kahverengidir. Birinci dönemde bacaklı, taneye girdikten sonra bacakları kaybolur ve son dönemde renk kirli beyazdır. Pupa açık kahverengindedir.
Bruchus rufimanus Boh. (Bakla tohumböceği)
Erginin vücudu oval veya uzamış oval şekilde biraz yassılaşmış olup siyah renkli ve üzeri sarı, gri, koyu kahverengi ve beyaz lallarla örtülüdür. Vücut boyu 3.5 -4.5 mm. dir. Her iki kanatta beyaz lekelerin dizilişleri iki ince bant görümündedir. İlk dört anten halkası ve ön bacakların tümü ile orta bacağın tarsusu kızılımsı açık kahverengi diğer kısımlar siyah renktedir.
Yumurta, oval şekilde, ilk bırakıldığında parlak, şeffaf krem renginde olup, zamanla bulanık beyaz ve donuk krem rengine dönüşür. Yumurta boyu ortalama 0.55 mm'dir.
Olgun larva, beyaz krem renginde hafif kavisli ve bacaksızdır.
Pupa, ovalimsi şekilde, krem renginde, gözler koyu, ergine ait ağız parçaları, anten ve bacaklar belirgindir.
Bruchus lentis Fröhl. (Mercimek tohum böceği)
Ergin genel olarak gri renkli ve üzeri beyazımsı lekeli olup 3 mm boyundadır. İlk beş anten halkası ile ön ve orta bacağın tibia ve tarsus kısmı açık kahverengindedir.
Yumurta, yuvarlağımsı 0.3 mm boyunda olup embriyonun bulunduğu uç hafif kabarıktır.
Larva, sarı - krem renkte, baş açık, ağız parçaları koyu kahverengindedir.
Bruchus ervi Fröhl. (Ortadoğu mercimek tohum böceği)
Ergin, 3 - 3.5 mm boyunda, vücudun yan kenarları az çok konkav, uzunca, basık ve silindir şeklinde siyah ve kurşuni kıllarla kaplı ve beyaz tüylerle örtülüdür. Kanatlar
üzerinde başa dönük (V) şeklinde bir kuşak vardır. İlk beş anten halkası ile ön bacak tamamen, orta bacak femur başlangıcından itibaren açık kahverengidir. Orta femurun açık renk oluşu ile diğer türlerden ayrılır.
Yumurta, açık sarı renkli, oval, bir ucu hafifçe kabarıktır. Boyu ortalama 0.55 mm'dir. Larva, tombul kıvrık olup bacaksızdır.
Pupa, serbest olup pürüzsüz ve parlaktır. Bruchus signaticomis Gyll. (Akdeniz mercimek tohum böceği) Erginin vücudu oval, koyu kahve renkli ve kanatlar beyaz tüylerden oluşmuş bir veya iki bant ile örtülüdür. Vücut boyu 3 - 3.5 mm'dir. Son anten halkasının açık renkli oluşu ile diğer türlerden ayrılır. Erkeklerde ise genellikle anten halkalarının tümü açık renkli ve arka femur da belirgin bir diş vardır.
Yumurta, portakal sarısı renginde, üzeri bal peteği görünümünde olup, bir ucu daha geniş silindirik şekildedir. Boyu ortalama 0.52 mm'dir.
Larva yeni oluşmaya başladığında beyaz renkli, daha sonra baş kahverengiye dönüşmektedir.
Çok Döl Veren Türlerin Tanımı

Acanthoscelides obtectus Say (Fasulye tohum böceği)
Fasulye tohum böceği ergininin vücudu uzunca oval, biraz yassı, açık veya koyu kahve renklidir. Vücudun üzeri arkaya yatık sarı yeşil çok kısa kıllarla örtülü olup aralarında açık gri tüylerle kaplı uzunca lekeler bulunmaktadır. Vücudun alt tarafı kırmızımsı sarı renklidir. Vücut büyüklüğü erkeklerde 3.1 - 4.2 mm, dişilerde 3.8 - 4.8 mm arasında değişmektedir. Antenleri 11 halkalı olup, ilk 4 halka ve son halkası açık kahverengi diğerleri koyu kahverengidirler. Üç çift olan bacakları kırmızımsı kahverengindedir. Fasulye tohum böceği'nin erkeği boyca küçük oluşu ve alttan son karın halkasına ait çizginin içe doğru yuvarlağımsı olması nedeniyle dişisinden ayrılır. Dişi boyca daha iri, son karın halkasının çizgisi düzdür.
Fasulye tohum böceği'nin yumurtası uzun ve ovaldir. Bir ucu sivrice diğer ucu yuvarlaktır. İlk konduğu zaman saydam parlak beyaz renklidir. Zamanla renk donukla-şir, süt beyazı olur. Açılıma yakın yumurtanın yuvarlak ucunda larvanın kafası belirginleşir. Yumurtanın boyu 0.63 - 0.77 mm arasında değişmektedir.
Yumurtadan ilk çıktığı zaman larvanın gövdesi silindiriğimsi uzun olup, arkaya doğru gittikçe incelir, uzun kıllarla kaplıdır. Baş esmerimsi, vücut beyaz renklidir. Uç çift ince uzun göğüs bacağı vardır. Vücut uzunluğu 0.6 - 0.8 mm'dir. Yumurtadan çıkan larva bir süre tanenin üzerinde dolaştıktan sonra, tane kabuğunu oyarak bir galeri (tünel) açar ve orada beslenir. Bu sırada larvanın gövdesi silindirik olup yay gibi kıvrıklaşır, ayaklar kaybolmuştur. Bu haliyle larva l. dönem larvadan çok farklıdır. Son dönem larvanın vücut uzunluğu 3-3.5 mm' dir.
Fasulye tohum böceği'nin pupası tane kabuğunun hemen altındaki bir odacıkta oluşur. Bu durum tane kabuğu üzerinde yuvarlak yağ lekesine benzer renk değişimi ile kolayca anlaşılır. Zamanla lekenin rengi esmerleşir. İlk zaman parlak beyaz olan pupa rengi zamanla koyulaşıp matlaşır ve kirli sarımsıdan açık kahverengine dönüşür. Pupa boyu 2.9 - 4.6 mm arasında değişmektedir.
Callosobruchus maculatus F. (Börülce tohum böceği)
Uçan ve uçmayan olmak üzere iki formu vardır.
Uçucu formunun ergininin vücudu oval şekildedir ve üzeri kızıl kahve, parlak sarı ve beyaz kıllarla örtülmüştür. Anten halkalarının ilk dördü kızıl, diğerleri siyah renkli, erkekte 7. halka genişlemiş biçimdedir. Kanat dikdörtgen şeklindedir. Her iki kanadın üst kısmında küçük fazla belirgin olmayan, ortada yan kenarlara doğru genişlemiş oldukça büyük ve uç kısımda olmak üzere siyaha yakın koyu üç leke ile süslenmiştir. Bacaklar kızıl kahve renklidir. Vücut uzunluğu ortalama erkekte 2.73 mm, dişide ise 2.94 mm'dir.
Uçucu olmayan formun dişisinde zemin rengi hemen hemen siyahtır ve bu nedenle üzerini kaplamış olan sarı ve beyaz kıllar gri gibi görünür. Kanattaki orta siyah leke uzamıştır. Uç kısmında beyaz enine bir bant bulunur. Pygidium büyük olup, üzerinde uzunluğuna beyaz bir bant bulunur. Erkekte ise bu farklılık az belirlidir. Vücut uzunluğu erkekte ortalama 2.41 mm, dişide 3.18 mm' dir.
Yumurta yuvarlağa yakın, bir ucu daha sivri biçimde, kreme dönük beyaz renktedir. Zamanla sedef görünüşünü alır ve daha sonra donuklaşır. Yumurta boyu 0.26 - 0.32 mm'dir.
Yeni çıkan larva uzun bacaklara ve thorax plakasına sahiptir. Yumurtadan çıkar çıkmaz taneye girer, Beslendikten birkaç gün sonra deri değiştirir ve bacaklarla tüyler kaybolur.

 

 DAVRANIŞLARI

Tek Döl Veren Türlerin Yaşayışı

Tek döl veren Bezelye, Bakla ve Mercimek tohum böceklerinin erginleri konukçularının çiçeklenme devresinde görülürler ve doğada çiftleşerek yumurtalarını tohumlan şekillenmiş yeşil kapsüllere bırakırlar. Embriyonun gelişmesi ile meydana gelen larva yumurtayı kapsüle yapıştıran salgı maddesini ve kapsül kabuğunu delerek tohuma girer. Tohuma giren larvanın gelişimi özlü körpe tohumların olgunlaşmasına paraleldir. Tohumda beslenen larva, olgun larva devresinde pupa olmadan önce, tohum kabuğuna doğru ilerleyerek kabukta daire şeklinde şeffaf görünüşteki kapak arkasında pupa olur. Meydana gelen ergin bu kapağı itmek suretiyle tohumu terk ederek, ağaç kabuklan arasında, ambarın kuytu yerlerinde, çuval kıvrımlarında kışlar veya tohum içinde diyapoz halinde kalır. Yılda bir döl verirler.
Çok Döl Veren Türlerin Yaşayışı

Çok döl verenler Fasulye ve Börülce tohum böcekleridir.
Fasulye tohum böceği tarlalarda mayısın ilk haftasından itibaren görülür. Bunlar ambarlardaki üründen uçup gelen veya kışı tabiatta saklı yerlerde geçiren erginlerdir. Temmuzun ilk yarısından sonra fasulye tarlalarında kapsüller kurumaya başlarlar. Bu dönemde dişi fasulye kapsülünü üstünden yemek suretiyle açtığı bir delikten veya kapsül üzerindeki çatlaklardan yumurta borusunu sokarak kapsülün çeperine veya tanelerin üzerine tek tek veya 4-20'lik kümeler halinde yumurtlar. Bir dişi 41-108 yumurta koyabilir. Yumurtalar ortalama 25°C sıcaklıkta 6 günde açılır, çıkan larva taneye girer, larva dönemi 20 - 26 gün sürer, 9-12 gün devam eden pupa dönemi sonunda ergin fasulye kabuğunda yuvarlak bir kapakçık açarak dışarı çıkar. Eğer hasat gecikmişse fasulye kapsülünü delerek uçar. Hasat olgunluğuna gelmiş kapsülleri arar ve içine yumurtlar. Marmara Bölgesi'nde 1.5-2 dölü tarlada, diğerleri ambarda olmak üzere yılda ortalama 5, Orta Anadolu'da 4-5, Ege ve Karadeniz'de 3-5, Güneydoğu Anadolu'da 3 - 4 döl verir.
Börülce tohumböcekleri erginleri yumurtalarını tarlada olgun kapsüllere ambarda kuru tohumlara bırakırlar. Tohum içindeki gelişme birinci gruptaki gibidir. Ancak ergin diyapozu yoktur. Çıkan erginler tekrar yumurta bırakırlar. Böylece yeni nesillerin devamlı çoğalmaları ile çok bulaşık bir tohumda çeşitli devrelerde olan larva pupa ve çıkmaya hazırlanan ergin görmek her zaman için mümkündür. Larvaların gelişebilmeleri, tohum içindeki su miktarı ile ambar sıcaklığına ve orantılı nemine bağlıdır. Marmara Bölgesi'nde yılda 6, Karadeniz ve Ege'de 3-5, Güneydoğu Anadolu'da 3-4 döl verir.
Baklagil tohum böcekleri larvaları, konukçuları olan baklagil taneleri içinde beslenmeleri süresince oyuklar meydana getirerek tanenin besin değerini düşürdükleri gibi dışkı ve vücut artıkları ile de kirletirler. Çok döl veren türlerin devamlı üremeleri sonucu delinmiş ve içinin büyük kısmı yenilerek besin değerlerini tamamen yitirmiş olan taneler hayvan yemi ve gübre olarak dahi kullanılmazlar.

Baklagil tohum böcekleri larvaları beslenmeleri sonucunda tanelerde kalite, çimlenme gücü ve ağırlık kayıplarına neden olurlar. Bu şekilde zarar görmüş, iç ve dış piyasada önemli yeri olan baklagillerin, pazar değeri de düşer.

Baklagil tohum böcekleri, Ülkemizin baklagil ekimi yapılan tüm bölgelerinde yaygın olarak bulunmaktadır.

 

 KÜLTÜREL MÜCADELE

Geç ekilen fasulyelerde zararlının tarlada bulaşma oranı erken ekilenlere göre çok az olmaktadır. Bu nedenle ağır zarar görülen bölgelerde geç ekim yapılması önerilir.

Hasadı geciktirilmiş ve hasat edilerek tarlada yığınlar halinde bırakılarak harmanı gecikmiş fasulyelerde geçen süre ile orantılı olarak bulaşma çok fazla olmaktadır. Bu nedenle hasat ve harmanın geciktirilmeden yapılarak ürünün, temizliği önceden yapılmış ambara çuvallar içinde alınmasına özen gösterilmelidir. Hasat sonrası tarlada kalan artıklar pullukla derine gömülmeli veya yakılmalıdır.

Temiz tohumluk kullanılmalıdır. Tarladaki gerekli önlemleri alınmış ürün çuvallar içinde temizliği yapılmış, ilaçlanmış, pencerelerine kafes telleri takılmış ambara yerleştirilir. Ayrıca ambara bulaşık ürün çuval veya malzeme konulmamalıdır.

 

 TARIMSAL İLAÇLAR İLE MÜCADELE YÖNTEMİ

Tarla ilaçlamaları; sabahın erken saatlerinde veya akşam üstü serin ve durgun bir havada tarladaki bitkilerin her tarafının özellikle tüm kapsüllerin ilaçlanmasına özen gösterilerek yapılmalıdır.

Boş ambarı ilaçlamaya başlamadan önce ambarın her tarafı sert bir süpürge ile iyice süpürülerek toplanan pislikler yakılır. Bütün delik ve çatlaklar gözden geçirilerek onardır. Ambarın her tarafının yüzey ölçüleri hesap edilerek kalibrasyondan sonra cetvelde belirtilen ilaçlardan biri (su emen yüzeyler için WP., su emmeyen yüzeyler için EC) yüzeye püskürtülür. Öğütlenen ilaç miktarı m2 üzerinden hiç kuru yer kalmayacak şekilde bütün yüzeylere püskürtülmelidir.

Koruyucu İlaçlama

Tohum ilaçlamalarında kullanılan ilaçlama bidonuna 10 kg ürüne 5 g ilaç üzerinden hesap edilerek her ikisi birlikte konulduktan sonra bidon 4-5 dakika çevrilerek ilacın ürüne iyice karışması sağlanır. Bu süre sonunda ürün bidondan alınarak ambara konur. Az miktarda baklagil tohumları için bu yöntem uygulanır. Çok miktardaki ürün için ise daha pratik olan şu metot tercih edilmelidir.

İlaçlanacak ürünün bir ton kadarı düz bir yere ince bir tabaka halinde serilir. İçinde toz ilaç bulunan bir tarafı tuzluk gibi delinmiş konserve kutusu ile bu yayılan miktar için tavsiye edilen doz eşit gelecek şekilde her tarafa serpilir. Karşılıklı iki kişi kürekle bu serili ürünü aktararak ilacın ürüne iyice karışmasını sağlarlar. İlaçlanan bu tohumlar ambara konulur, böylece depolanacak olan ürün birer tonluk partiler halinde ilaçlanmış olur. İlaçlama rüzgarsız havada açık bir yerde yapılmalıdır.

Dolu ambar ilaçlamaları (Fümigasyon)

Methyl bromide fümigasyonu, fümigatuvarlarda veya çadır altında uygulanır. Gazlama süresi 24 saattir.

Hidrojen fosfür etkili maddeli fümigantlar çadır altında ve yapı bakımından uygun gaz kaçırma olanağı olmayan, iyi bandajlama yapılabilen ambarlarda; hacim, ton ve çuval üzerinden gerekli miktarlardaki doz hesaplanarak, yığın ve çuval içlerine veya çuval aralarına bırakılmak suretiyle uygulanır. Gazlama süresi sıcaklığa bağlı olarak;

20°C' nin üstünde 3 gün
16-20°C'de 4gün
10-15°C'de 5gün'dür.
Doz ve gazlama süreleri bölgelere göre değişmektedir.

Fümigasyona ait ayrıntılı bilgi ""Ambar zararlıları talimatları arasında yer alan ""Hidrojen Fosfür, Methyl Bromide ve Dichlorvos etkili maddeli preparatların ambar zararlılarına karşı fümigasyon yöntemine göre uygulaması, Zirai Mücadele Teknik Talimatı'nda yer almıştır.

 

 TARIM İLAÇLARI VE İLAÇLAMA ZAMANI

Tarlada yılda tek döl veren baklagil tohum böceklerine karşı mücadele, bitkiler çiçeklenme başlangıcında iken yapılır. Gerekirse 10 gün ara ile 2. uygulama yapılabilir.

Çok döl veren Fasulye tohum böceği ile bulaşık olduğu bilenen sahalarda fasulye çeşidinin gelişmesi ve ekim zamanı göz önünde tutulmak kaydı ile fasulye bitkilerinde alt kapsüller kuru oluma girer girmez önerilen ilaçlardan birisiyle 10-14 gün ara ile 2-3 ilaçlama yapılarak tarla dönemindeki bulaşmalar önlenir.Alt kapsüllerin kurumasından hasat ve harmana kadar geçen süre iyice hesaplanmalı ve ilaçlama aralıklarının ona göre ayarlanmasına dikkat edilmelidir. İlaçlamada cetvelde verilen ilaçlar dozlarında prospektüslerindeki korunma tedbirlerine uyularak uygulanmalıdır.

Ambarda

Boş ambar ilaçlaması :

Her zaman yapılabilir. Ancak ambar boş ikin ürün konulmadan 15-20 gün önce ilaçlamanın yapılması gereklidir.

Koruyucu İlaçlama

Bu ilaçlama ambarlarda döl vermeye devam eden türlerin zararını önlemek amacıyla ürün ambara konulurken uygulanır.

Hasattan önce bulaşma saptanmış baklagil tohumlarının hemen hasattan sonra tek ve çok döl veren tohum böceklerine karşı fümige edilmesi en uygundur. Şayet bu yapılmamış ise üründe zarar görüldüğünde veya ihracı söz konusu olduğunda fümigasyon yapılmalıdır.

ZİRAİ İLAÇLAR VE İLAÇLAMA REÇETELERİ.

---

İlaç Detayları :

Etken Madde	Formülasyon	Miktar
Aluminium phosphide % 57	TB/P	6/9 g/1 ton ürün,3 g/1 m3 hacime
Azinphos Methyl 230 g/l	EC	200 ml
Bromophos 360 g/l	EC	300 ml/100 m2 ye (ambar ilaçlaması)
Carbaryl % 5	TOZ	3 kg/da
Chlorpyrifos Methyl 225 g/l	EC	425 ml/100 m2 ye (ambar ilaçlaması)
Cypermethrin 200 g/l	EC	50 ml/da
Cypermethrin 250 g/l	EC	40 ml/da
Deltamethrin 25 g/l	EC	40 ml/da
Diazinon 185 g/l	EC	300 ml
Esfenvalerate 50 g/l	EC	20 ml/da
Fenitrothion 550 g/l	EC	150 ml/da
Fenthion % 3	TOZ	4.5 kg/da
Fenthion 525 g/l	EC	200 ml
Fenvalerate 190 g/l	EC	20 ml/da
Malathion % 25	WP	500 g/ 100 m2 ye (ambar ilaçlaması)
Malathion 190 g/l	EC	625 ml - 100 m2 ye (ambar ilaçlaması)
Malathion 650 g/l	EC	200 ml/100 m2 ye(ambar ilaçlaması)
Methacrifos 500 g/l	EC	200 ml/100 m2 ye (ambar ilaçlaması)
Methyl Bromide % 98	GAZ	35 g/ 1 ton ürüne (ambar ilaçlaması)
Pirimiphos Methyl 500 g/l	EC	300 ml/ 100 m2 ye (ambar ilaçlaması)
Triazophos 420 g/l	EC	100 ml/da

 

GÜBRE ÜRETİMLERİ

VE

İMALAT FORMÜLLERİ



Herhangi bir organik gübre üretimi düşünüldüğünde ve bu konuda kaynak arandığında ORGANİK GÜBRELER ANSİKLOPEDİSİ sizler için iyi bir gübre üretim kaynağı olabilir. ORGANİK GÜBRELER ANSİKLOPEDİSİiçerisinde yüzlerce organik gübrelerin ÜRETİM FORMÜLLERİ ve İMALAT TEKNİKLERİ mevcuttur.



Herhangi bir kimyasal gübre üretimi düşünüldüğünde ve bu konuda kaynak arandığında KİMYASAL  GÜBRELER ANSİKLOPEDİSİ sizler için iyi bir gübre üretim kaynağı olabilir. KİMYASAL GÜBRELER ANSİKLOPEDİSİ içerisinde yüzlerce kimyasal gübrelerin ÜRETİM FORMÜLLERİ ve İMALAT TEKNİKLERİ mevcuttur.




Organik ve kimyasal gübrelerde kullanılan hammaddelerin fiziksel ve kimyasal özellikleri,kimyasal formülleri, nerede ve nasıl kullanıldığı ve ne içerisinde çözündüğüne ait, geniş bilgi ve kaynağı TARIM HAMMADDELERİ ANSİKLOPEDİSİ içerisinde bulabilirsiniz.


ORGANİK GÜBRELER ANSİKLOPEDİSİ ve KİMYASAL GÜBRELER ANSİKLOPEDİSİ herkesin çok kolay anlayabileceği ve herkesin çok rahat kullanabileceği sade bir dille yazılmıştır.Bu ansiklopediler yardımı ile kendi gübrenizi kendiniz üretebilir veya gübre üretiminde mevcut işlerinizi geliştirmede sizlere yol gösterici olabilir.

 

PROPER KİMYA