MAKALELER / ELMA MOZAİK VİRÜSÜ ZARARLARI | NEDEN OLDUĞU HASTALIKLAR | İLAÇLAMA YÖNTEMLERİ
ÖZELLİKLERİ
Elma mozaik virüsü (ApMV) 25 ve 29 nm çapında izometrik yapıda, yuvarlak tek sarmal RNA'lardan oluşan partiküllere sahiptir. Her bir partikülün nükleik asit oranı %16, protein oranı ise %84'dür. ApMV mekanik olarak ve aşı ile taşınır. Ancak tohum ve polen ile taşınmaz.
BELİRTİLERİ
ApMV ile bulaşık elma yapraklarında, açık sarı, kenarları belirgin leke ve çizgiler ile beraber mozaik belirtisi, aynı zamanda bulaşık yapraklarda damar sanlığı da görülür. Hassas çeşitlerin bütün yapraklarında bu belirtiler oluşur. Tolerant veya dayanıklı çeşitlerde ise birkaç yaprakta küçük sarı lekeler görülür. İleriki dönemlerde bu lekeler koyu kahverengine döner. Hassas çeşitlerde olgun yapraklar dökülür.
Hastalığın belirtileri çeşit ve anacın hassasiyeti yanında, virüs ırklarının virülensliğine de bağlıdır. Virülent ırklar, M 15, M 9, MM 104 ve MM 105 elma anaçlarında çok şiddetli; MM 102, MM 7, M 1, M 4, MM 109 ve MM 106 elma anaçlarında şiddetli; MM 3 ve MM 2 elma anaçlarında nekrozsuz, M 16 elma anaçlarında ise lokal belirtiler oluşturur.
Virüse hassas elma çeşitlerinde %50'ye varan gelişme geriliği, gövde çapında %20'ye varan azalma ve %30'a varan verim düşüklüğü görülmektedir. Elma mozaik virüsünün oluşturduğu belirtiler süreklidir. Virüs, güllerde nekrotik halkalı lekeler, şerbetçi otunda ise beneklenmeler oluşturur.
Fındık yapraklarında ise klorotik halkalı leke, çizgi, bant ve meşe yaprağı formu şeklinde belirtiler oluşturur. Bazen bu belirtilere ilaveten yapraklarda genel bir sararma da görülebilir (Bkz.: Fındıkta Elma Mozaik Virüsü).
Ülkemizde konukçularının yetiştirildiği bölgelerde sınırlı olarak bulunmaktadır.
KÜLTÜREL MÜCADELE METODU
- Virüsten ari sertifikalı fidan kullanılmalıdır.
- Fidanlıklar her vejetasyon döneminde kontrol edilerek, hastalık belirtileri gösterenler hemen sökülüp yok edilmelidir.
