MAKALELER / PATATES BAKTERİYEL YUMUŞAK ÇÜRÜKLÜK HASTALIĞI | TEDAVİ YÖNTEMLERİ | HASTALIK ÖNLEYİCİLER
ÖZELLİKLERİ
Gram-negatif, kapsülsüz, fakültatif anaerob, peritrik kamçılı ve hareketli bakterilerdir. Yaralardan ve doğal açıklıklardan giriş yapan yumuşak çürüklük grubu bakteriler pektolitik enzimleri sayesinde hücrelerdeki orta lamel ve hücre duvarındaki pektik maddeleri parçalayarak, hücreler arası bağlantıların kopması ve protoplast suyunun hücre dışına çıkmasıyla sulu ve yumuşak çürüklüklere neden olurlar.
Yumuşak çürüklük grubu bakterilerden özellikle E. carotovora subsp. carotovora ve subsp. atroseptica önemli oranda çürüklüklerden sorumludur. E. chrysanthemi ise patateste daha nadir çürümelere neden olmaktadır.
Bu grup bakterilerin optimal gelişim sıcaklığı 23-27°C, maksimum 36-42°C, minimum ise 0°C ' dir. Bakteriler toprakta, toprağa karışmış yumru ve bitki parçalarında ve enfekteli yumrularda kışı geçirir.
BELİRTİLERİ
Hastalık önce tarlada kendini belli eder. Bitkilerin gelişmesinde bir durgunluk, Çalılaşma ve bodurlaşma görülür. Gövdede en sık görülen belirti kara bacak veya dip yanıklığı adı verilen bitki gövdesinin hemen toprak üstündeki kısmında siyahlaşma ve yumuşama şeklinde devam etmesidir. Ana gövdedeki siyahlaşma ve çürüme stolonlara ve yeni oluşan yavru yumrulara doğru yayılır. Ağır enfekteli yumrulardan çıkan bitkilerde yan köklerin hiç oluşmadığı gözlenir. Enfekteli gövdenin rengi ılıman yörelerde siyah, daha sıcak bölgelerde ise açık kahverengi olmaktadır. Böyle enfeksiyona uğramış bitkiler çekildiğinde toprak seviyesinden kopmaktadırlar.
Hastalığın ikinci kademesi yumrularda görülür. Hasta bitkilerden hasta yumrular oluşur. Bu tip yumrularda kesit yapıldığında başlangıçta krem-beyaz renkte ve sulu bir çürüme gözlenir. Ancak öncelikle diğer bakterilerin varlığında renk hızla değişir ve siyahlasın Böyle yumrularda hızlı ve kokulu bir çürüme gözlenir.
Hastalık direkt yumrularda çürümeye neden olması yanında enfekteli bitkilerin ölümü veya çok az oranda ve hastalıklı yumru bağlamaları nedeniyle önemli oranda zararlı olmaktadır. Ayrıca enfekteli yumruların depoya girmesi halinde yeni yumru bulaşmaları olmakta ve ürün kaybı artmaktadır.
Dünya'da bütün ülkelerde tarlada nakil sırasında ve özellikle depolarda yaygın olarak zararlara neden olmaktadırlar. Ülkemizde de bazı bölgelerde önemli ürün yitiklerine neden olurlar.
KÜLTÜREL MÜCADELESİ
Hastalıkla mücadele kültürel önlemlere dayanmaktadırlar. Etkin ve ekonomik bir kimyasal mücadele yöntemi yoktur.
Temiz tohumluk kullanılmalı
Depolar sık sık kontrol edilerek hasta yumrular ayıklanmalı ve uzaklaştırılmalı
Ağır topraklarda derin dikimden kaçınılmalı
Hastalıklı bitki artıkları yumruları ile birlikte üretim alanından uzaklaştırılmalı
Bulaşık topraklarda konukçu bitkilerin dışındaki bitkilerle (hububat, mısır v.s.) ekim nöbeti uygulanmalı
Toprak altı zararlıları ile mücadele edilerek, yumrularda yara açılması önlenmeli
Patates yumruları kesilmeden ekilmeli
Etmenlere daha az duyarlı varyetelerin üretimi yönüne gidilmelidir.